Nói với con về Tổ quốc

Hàng xóm có bạn Hoàng, 6 tuổi, mới cùng bố mẹ về Việt Nam sống sau một
thời gian dài ở nước Nga. Về nhà, con hỏi bố, vì sao ở nước Nga hay thế,
đẹp thế, mà bạn Hoàng lại về Việt Nam hẳn làm gì? Bố bảo: “Vì Việt Nam
là Tổ quốc của Hoàng”. Con hỏi: “Tổ quốc là gì? Và vì sao lại cứ phải
trở về Tổ quốc?”.

Thật khó trả lời câu hỏi của con cho đúng. Ngay cả người lớn, không phải
ai cũng có được một câu trả lời đúng cho mình, rằng thế nào là Tổ quốc.

Hồi còn nhỏ, bố từng đọc được một câu chuyện của một tác giả người Nga,
bây giờ bố không còn nhớ chính xác nữa. Chỉ nhớ, nhà văn viết rằng, ngay
cả những con hồng hạc kiếm ăn trên đầm lầy ở một đất nước xa xôi, đến
tối cũng nhớ về Tổ quốc của mình, nơi hàng trăm năm loài hồng hạc đã
từng ở, vì thế mà chúng co một chân lên mà ngẫm nghĩ. Không đêm nào là
chúng không nghĩ về nơi ấy, cho dù không sống ở đó nữa.

Mà không chỉ loài chim hồng hạc. Có những con vật nếu bị đem đi khỏi nơi
thân quen của mình, nơi dòng giống loài vật ấy thường sống, chúng đôi
khi không thích nghi được, hoặc vì nhớ thương nơi cũ mà chết. Hồi nhỏ bố
học ở Nga, một lần vào vườn Bách Thú, bố thấy có con hươu cao cổ châu
Phi bị ốm nặng. Và người coi thú đã giải thích với bố rằng, hình như
hươu nhớ cái nắng nóng ở châu Phi, hay nhớ những người bà con của mình
nên sống không được vui.

Ngay cả cây cỏ cũng thế, con ạ. Chú Bình, bố của bạn Hoàng, mang từ Nga
về một cây bạch dương bé. Nhưng dù chú ấy đã trồng cẩn thận, chăm bón
đến thế nào, thì cây bạch dương cũng lụi tàn khá nhanh. Có thể, nếu
không chết thì nó cũng sẽ sống rất còi cọc, thân khẳng khiu và không cao
lớn được. Vì nó cũng nhớ Tổ quốc của nó, nơi những cánh rừng bạch dương
thân trắng mọc bạt ngàn, nơi giá rét chứ không ấm áp như ở đây.

Như vậy, Tổ quốc thật cần cho mỗi một con người, mỗi một con vật, thậm
chí, mỗi một loài cây cỏ, con nhỉ. Vì đó là nơi gốc rễ sâu xa của ta,
nơi từ ngày xửa xừa xưa, các cụ, các ông bà của mình đã sống.

Con hỏi, có nhất thiết phải về Tổ Quốc không? Theo bố, không nhất thiết
cứ phải về sống ở Tổ quốc mới thỏa lòng yêu mến, nhớ thương. Rồi sẽ đến
một lúc nào đó, người ta sẽ không còn hỏi nhau: “Anh là người nước nào?”
nữa. Đó là lúc các con đã đi khắp nơi trên thế giới, có thể dừng chân ở
bất kỳ nơi đâu mình muốn, nơi nào mình có thể làm việc và học tập một
cách thoải mái. Và Tổ quốc chung khi ấy của chúng ta chính là trái đất
này. Tuy nhiên, trong sâu thẳm, ta vẫn biết, ta là người của một miền
đất nho nhỏ, nơi có những người giống ta, nói cùng một thứ tiếng nói
thân yêu, có chung một màu da, màu tóc, ánh mắt, thậm chí đến cả những
thói quen. Đó còn là nơi có những người thân của ta ở. Ví dụ, bạn Hoàng
có bố, có mẹ ở bên, nhưng bạn ấy vẫn biết, ở Việt Nam có ông bà, có các
cô chú bác, có ngôi nhà khi xưa bố mẹ bạn ấy đã từng ở. Bạn ấy có thể
nói về Việt Nam bằng từ “của tôi” một cách đĩnh đạc, còn nói về nước
Nga, bạn ấy có thể dùng từ “yêu quý, tươi đẹp” mà không thể nói “Nước
Nga của tôi” được. Vì thực ra, bạn ấy tuy sinh ra và lớn lên ở nước Nga,
nhưng lại không phải người Nga.

Hoàng có thể chỉ nói tiếng Nga, chơi với các bạn người Nga và ở lại mãi
đất nước này mà không cần về Việt Nam. Rồi lớn lên, bạn ấy có thể hoàn
toàn quên hẳn mình là người Việt Nam. Thế có sao không con? Chẳng sao
cả. Bạn ấy vẫn sống, vẫn làm việc, mọi điều đều ổn. Thế nhưng, bạn ấy sẽ
không có được một miền đất để nói “của tôi, là của tôi”.

Ngược lại, bố biết nhiều người có bố là người Việt, mẹ là người nước
ngoài, sống ở châu Âu từ nhỏ, không nói được tiếng Việt, nhưng họ luôn
muốn tìm về Việt Nam để nhận “Tổ quốc”. Để làm gì nhỉ? Để được nói: “Tổ
quốc của tôi”.

Con cũng vậy. Con có ông bà của con, bố mẹ của con, những đồ chơi của
con, cái giường của con, căn phòng của con… Và cả Tổ quốc của con nữa.
Những gì là “của con” đối với con là thân thương và yêu quý, đôi khi con
có thể rời xa, nhưng không muốn mất đi mãi mãi.

Bố mẹ bạn Hoàng quyết định trở về, sống hẳn ở Việt Nam, vì bố mẹ bạn ấy
muốn bạn ấy hiểu Tổ quốc mình hơn: thế nào là hoa đào nở vào ngày Tết,
thế nào là hoa phượng nở mùa hè, thế nào là hoa sữa làm thơm lừng cả
đường phố vào mùa thu, và thế nào là những cơn gió mùa đông Bắc tràn về
khi đông tới.

Bố mẹ Hoàng muốn bạn ấy sống gần gũi với ông bà, với những người thân,
để cùng có những kỷ niệm đẹp với họ. Như là đêm Trung thu tháng trước,
bạn Hoàng đã rất vui vì được đi rước đèn cùng các anh chị em họ và cùng
các bạn hàng xóm như con. Các con đã hát, đã cùng nhau vẽ mặt nạ, đi nặn
bánh dẻo ở Viện Bảo tàng Dân tộc học. Các con đã cười to ơi là to khi
bạn Hoàng nặn ra một cái bánh to đùng rất buồn cười. Sau này, có thể
Hoàng sẽ lại đi một nước nào đó để học, để sống, thì bạn ấy cũng có thể
hình dung ra Tổ quốc thật rõ ràng, qua những kỷ niệm của riêng mình chứ
không chỉ theo lời kể của mẹ nữa.

Khi nào lớn lên, con sẽ biết, thật tuyệt vời biết bao nếu mình được nhớ
về một miền đất “của mình”, về những người thân của mình qua những kỷ
niệm đẹp.

----------
Nguồn: baodatviet.vn

Vận mệnh nước nhà rồi đây sẽ rao sao? Chúng ta đã tiến được bao xa khi
chiến tranh kết thúc? Tại sao Singapore cũng chỉ 43 năm mà tiến hơn ta
cả thế kỷ thế kia? Kinh tế XHCN kìm hãm hay thúc đẩy sự phát triển của
nước nhà? Hay vấn đề k nằm ỏ đường lối mà nằm ở những điểm khác? Là con
Rồng cháu Tiên, rồi đây chúng ta cần phải làm gì đây? Đến giờ tôi mới
thấy thấm cái câu ngày xưa cô dạy mẹ nhắc thuộc lòng. Rằng, khi có ai đó
hỏi sau này con sẽ làm gì, con sẽ trả lời rằng:

"Sau này con sẽ học thật giỏi, trở thành kĩ sư, bác sĩ giống bố, rồi sau
đó xây dựng đất nước!"

Cụm từ "xây dựng đất nước" đã theo chân bao người lớn lên! Lớn lên cùng
với nhân cách và tư chất ngày 1 hoàn thiện để xứng đáng là một người con
nước Việt! Tôi đã từng ngẫm nghĩ ngày còn học ở trường mần non "xây
dựng đất nước là gì? tại sao lai xây dựng đất nước" . Lúc ấy trong thâm
tâm tôi không nghĩ gì nhiềuu, câu hỏi chỉ chợt thoáng qua rồi bỏ quên
lại đấy. Tôi cứ viết vào trong vở tập làm văn "xây dựng đất nước" 1
cách tự động máy móc như thể đó đã là bản năng của mình rồi vậy. Cho đến
1 hôm tôi rùng mình nghĩ lại cái thói quen ấy. Bao năm qua cho đến khi
xa nhà tôi mới thấm dc phần nào thật sự 2 tiếng "Tổ quốc". Tôi đã từng
gặp những người luôn 1 lòng trung thành với Đảng với Nhà Nước, cũng có
những người "chửi cha chửi mẹ chửi quê hương". Nhưng rồi tôi cũng chỉ
nghe , chỉ coi như 2 luồng ý kiến đối lập. Tôi cũng đã gặp những người
VN hải ngoại có con sinh ở nước ngoài. Những đứa bé nói thứ tiếng Việt
lơ lớ cho đến những bé hoàn toàn không hay biết gì về ngôn ngữ nước nhà.
Họa chăng nó chỉ biết rằng nó từng có ba và ba nó từng sống ở VN. Rồi
thì khi nhỏ nó cũng sẽ nói với cô giáo nó rằng "My dad is a Vietnamese",
nhưng khi lớn lên có thể, có thể có những đứa sẽ từ chối chính quê
hương gốc gác của nó, VN k lớn, k phát triển, k đẹp, k hiện đại, lại là
tiểu ...quốc, tại sao tôi lại phải là người VN? Thế là câu trên dc chỉnh
lại rằng: "My dad used to live in VN."

Không biết tôi có thật sự cảm được tâm trạng của các cụ ngày xưa khi
nước mất nhà tan hay k, nhưng 1 hôm, nghe Phạm Quỳnh Anh cất cao giọng
hát trong bài "Hello Vietnam" (*bản dịch tiếng Anh của bài Bonjour VN*)
tự tôi thấy khóe mắt cũng cay cay khi thấy cảnh đồng lúa, bà già quê đến
bom đạn và cả những khán giả không cầm được nỗi xúc động đến phải rơi
lệ thương nhớ cho nước nhà, nơi ta tự hào gọi rõ 2 tiếng "Tổ quốc" thân
yêu...

Tổ quốc ăn năn (link vnthuquan.net)
Tác giả: Nguyễn Gia Kiểng
Nội dung: Quan điểm của một người về Tổ quốc Việt Nam hiện nay (tài
nguyên, vị thế của VN trên trường quốc tế)

Preview

Phần
1 Đất nước và và Con người
Sơn
hà gấm vóc

Tôi còn nhớ một bài thơ học thuộc lòng lúc ở lớp Nhất tiểu học, không
biết của tác giả nào:

Trên dải đất chạy ven bờ biển cả
Dưới trời Đông Nam á rạng màu xanh
Một giống người nhỏ bé nhưng tinh anh
Đã xây đắp một sơn hà gấm vóc...

Trong trí óc non yếu của tôi, nước Việt Nam ta rộng rãi và phì nhiêu,
người Tàu chen chúc nhau phải di dân sang nước ta lập nghiệp. Đất nước
ta, theo những bài học đầu đời của tôi và được nuôi dưỡng cho đến tuổi
thanh niên, đầy tài nguyên phong phú. Nước ta đầy hứa hẹn và có một
tương lai vô cùng xán lạn. ý nghĩ đất nước ta có tài nguyên thiên nhiên
vô cùng phong phú là ý nghĩ rất lan tràn. Tôi đã gặp không biết bao
nhiêu người quả quyết như vậy. Sau 30-4-1975, trong trại cải tạo, tôi
được nghe rất nhiều sĩ quan, công chức của miền Nam cũ lên án đế quốc Mỹ
là đã tới Việt Nam dề cướp bóc tài nguyên. Một anh cựu trung úy và tốt
nghiệp văn khoa còn phát biểu rằng sở dĩ đế quốc Mỹ lập căn cứ Khe Sanh
là vì ở đấy có một mỏ uranium lớn. Một công chức khác nói rằng Mỹ đến
Việt Nam, hất Pháp ra là vì những giếng dầu khổng lồ của Việt Nam. Có
anh còn nói các giếng dầu của Việt Nam, so với các giếng dầu ở Trung
Đông như con voi so với con tem. Anh ta không giải thích tại sao Mỹ lại
rút lui, bỏ rơi những giếng dầu khổng lồ đó.

Dĩ nhiên họ phát biểu vì hoàn cảnh. Họ thua trận, họ vào tù, họ phải mạt
sát chế độ Việt Nam Cộng Hòa và đế quốc Mỹ đề mong được khoan hồng.
Nhưng những điều họ nói về tài nguyên đất nước là thành thực. Họ tin như
thế. Tôi hỏi anh sĩ quan đã nói về mỏ uranium ở Khe Sanh thì anh ta
không có một dữ kiện nào cụ thề cả, nhưng anh ta tin như thế và tin chắc
như đinh đóng cột.

Không hiểu vì lý do nào mà hầu hết mọi người Việt Nam đều có niềm tin
sai lầm rằng đất nước Việt Nam bao la, tài nguyên của việt Nam vô tận.
Cuốn Địa Lý Kinh Tế Việt Nam (Văn Trai, chủ nhiệm bộ môn Địa Lý Kinh Tế
Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hò Chí Minh, xuất bản lần thứ 4 năm
1990) khẳng định: Các tài nguyên quặng mỏ nước ta có nhiều loại trữ
lượng lớn, chất lượng cao, dễ khai thác, bảo đảm phát triển công nghíệp
trong nước lâu dài và mạnh mẽ, đồng thời còn có thể xuất khẩu nữa. Niềm
tin ở tài nguyên to lớn của đất nước rất thường gặp trong nhiều bài
viết, bài nói và tác phẩm của các tác giả thuộc mọi khuynh hướng chính
trị. Niềm tin này tạo ra một sự yên tâm tai hại. Hình như mọi người Việt
Nam đều tin rằng đất nước mình thế nào rồi cũng sẽ phú cường, do đó mà
mất đi sự lo lắng cần thiết đề giữ gìn đất nước và xây dựng tương lai.
Và cũng vì thế mà có tâm lý phá hoại và vô trách nhiệm.

Sự yên tâm này không những chỉ tai hại mà còn làm chết người. Đó là tâm
lý ngự trị trong đầu óc những người lãnh đạo đảng cộng sản. Năm 1945 họ
thực hiện chính sách tiêu thổ kháng chiến, họ đập phá tất cả các thành
phố, đường bộ, đường sắt. Trong chiến tranh họ không bao giờ lưỡng lự
khi phá hoại bất cứ một công trình nào. Một bài tình ca yêu nước của
người cộng sản có hai câu:

Em đi phá lộ Đông Dương,.
Anh về đánh bốt Mỹ Lương, Đông Hà.

(Đánh bốt có nghĩa là đánh đồn. Trẻ em thường hát sai thành đánh đốt).
Thơ mộng quá! Còn ông Hồ Chí Minh? ông phát biểu quyết tâm chinh phục
miền Nam như sau: Đất nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một,
sông có thể cạn, núi có thể mòn nhưng chân lý ấy khôn thể nào thay đổi?
Ghê gớm không? Sẵn sàng chấp nhận chiến tranh đến sông cạn, núi mòn,
không lý gì đến sự tàn phá mà đất nước có thể phải chịu đựng. Một lần
khác ông tuyên bố rằng đế quốc Mỹ có thể gia tăng ném bom tại Bắc Việt,
có thể phá hoại đường sá, hay tiêu hủy nhiều thành phố nhưng sẽ không
bao giờ làm cho đảng cộng sản Việt Nam nhụt ý chí đấu tranh.

Độc giả đừng vội nghĩ rằng tôi đang chống cộng và kề tội người cộng sản.
Tôi nghĩ rằng trong thâm tâm không nhiều thì ít ai cũng yêu nước, và
người cộng sản cũng thế. Có lẽ sai lầm cơ bản là chúng ta không đánh giá
đúng tiềm năng của đất nước và mức độ chịu đựng tối đa của nó. Chúng ta
nghĩ rằng nước ta có tiềm năng vô tận và vì thế có bị đập phá cũng
không sao.

Nếu ngược lại ta ý thức rằng đất nước ta nhỏ bé chật hẹp, tài nguyên của
ta ít ỏi, có lẽ ta sẽ hành xử rất khác. Ta sẽ quí từng con đường nhỏ,
từng cây cầu, từng dãy phố, từng căn nhà. Chúng ta sẽ tránh được những
phí phạm và những cuộc chiến tranh làm chết hàng triệu người và tàn phá
đất nước.

Mà sự thực ta có gì đâu?

Mỏ quan trọng nhất trong đất liền của ta là than đá anthracite với trữ
lượng 6 tỷ tấn. Sản lượng hàng năm là 8 triệu tấn, nếu khai thác tối đa
có thể đạt tới 20 triệu tấn. Có nên khai thác tối đa hay không lại là
một vấn đề khác. Nhưng ngay cả như thế sản lượng than dá của ta cũng chỉ
bằng ba phần ngàn sản lượng hàng năm của thế giới, thua xa Cao Ly (77
triệu tấn), Ba Lan (150 triệu tấn), Đức (77 triệu tấn), Anh (93 triệu
tấn). Đó chỉ là để kể một vài nước có diện tích tương đương hay nhỏ hơn
nước ta. Và tất cả những nước này còn nhiều tài nguyên phong phú khác mà
ta không có. Mỏ sắt của ta, được kể như một tài nguyên lớn, chỉ có trữ
lượng tổng cộng 540 triệu tấn - nghĩa là rất khiêm nhường, tương đương
với sáu tháng sản xuất trên thế giới -, đã thế lại phân tán ra trên 200
mỏ, cho nên không thể khai thác qui mô được. Các mỏ khác của ta đều
không đáng kể. Thí dụ như nickel, một trong những tài nguyên được coi là
quan trọng của ta chỉ có một trữ lượng tổng cộng cho các mỏ là 3 triệu
tấn, nhưng phần lớn lại pha lẫn trong chrome, ở Cổ Định (Thanh Hóa),
tương đương với một năm sản xuất của hòn đảo nhỏ xíu Nouvelle Calédonie.

Ngoài ra ta có hai mỏ khác có triển vọng khá là mỏ chrome ở Thanh Hóa
(trữ lượng 21 triệu tấn) và mỏ apathite ở Lào Cai (trữ lượng công nghiệp
135 triệu tấn). Từ vài năm gần đây, Việt Nam trông đợi rất nhiều vào
đầu khí. Nhưng đây cũng chỉ có thể là một hy vọng rất khiêm nhường.

Trữ lượng của ta, theo những ước đoán lạc quan, không bao nhiêu, chỉ vào
khoảng 400 triệu tấn (thế giới: 400 tỷ tấn). Sản lượng dầu lửa hợp lý
của ta sau này chỉ có thể đạt tới mức tối đa 15 triệu tấn mỗi nam, nghĩa
là tương đương với một tuần lễ sản xuất của Mỹ, hoặc Nga, hoặc Saudi
Arabia, trừ khi ta áp dụng chính sách ăn xổi ở thì, khai thác cho hết
thực nhanh chóng và bất chấp tương lai. Trong trường hợp này những đầu
tư thiết bị vào dầu lửa sẽ thành vô dụng sau một thời gian ngắn. Mặt
khác, nhu cầu năng lượng của ta sẽ tăng lên mau chóng (ít ra ta phải hy
vọng như vậy) cùng với đà phát triển, và các mỏ dầu chỉ giúp ta giảm nhẹ
hóa đơn dầu nhập cảng mà thôi.

Khí đốt hy vọng mới của Việt Nam cũng vậy, với một trữ lượng 100 tỷ mét
khối (hy vọng rằng ta còn tìm được thêm), 1 % của trữ lượng trong vùng
và 7 phần mười ngàn (7/10.000) trữ lượng thế giới, ta cũng chỉ có thể hy
vọng bớt đi phần khí đốt phải mua vào mà thôi. Nếu cần một con số nói
lên sự nghèo nàn về tài nguyên thiên nhiên của ta thì đó là con số 13.
Hiện nay, năm 2000 chúng ta đứng hàng thứ 1 3 trên thế giới về dân số
với 78 triệu người, nếu không kiểm soát được đà gia tăng thì đến đầu thế
kỷ 21 chúng ta sẽ qua mặt Đức (80 triệu dân) để lên hàng thứ 12, nhưng
ta không đứng trong số 13 nước đầu, mà cũng không đứng trong số 30 nước
đầu, về một tài nguyên nào cả.

Tài nguyên đã giới hạn như thế hiện nay chúng ta lại rất nghèo, rất lạc
hậu, rất thua kém. Liệu chúng ta có một tương lai nào không? Và nếu muốn
có thì phải làm thế nào? Hãy khoan trả lời những câu hỏi đó. Nhưng ngay
tại đây ta có thể nói rằng ý thức được hoàn cảnh khó khăn của mình tự
nó cũng đã là một hành trang quí báu, bởi vì nó cho ta một cách ứng xử
đúng đắn, nó đem lại cho ta một thái độ lo lắng và thận trọng trong việc
dựng nước, nó giúp ta ý thức được sự cần thiết của cố gắng.

"LÒNG YÊU NƯỚC - I Ê REN BUA

Lòng yêu nước ban đầu là yêu những vật tầm thường nhất: yêu cái cây
trồng ở trước nhà, yêu cái phố nhỏ đổ ra bờ sông, yêu vị thơm chua mát
của trái lê mùa thu hay mùa cỏ thảo nguyên có hơi rượu mạnh.

Chiến tranh khiến cho mỗi công dân Xô Viết nhận ra vẻ thanh tú của chốn
quê hương. Người vùng Bắc nghĩ đến cánh rừng bên dòng sông Vina hay miền
Xu-cô-nô, thân cây mọc là là mặt nước, nghĩ đến những đêm tháng 6 sáng
hồng và tiếng "cô nàng" gọi đùa người yêu. Người xứ Uy-cơ-ren nhớ bóng
thuỳ dương tư lự bên đường, cái bằng lặng của trưa hè vàng ánh, vào lúc
ấy, đời sống thấy đầy đủ và phong phú thay, vào lúc ấy, thời gian dường
như không trôi đi nữa. Chỉ có tiếng ong bay khẽ xua động cái yên lặng
trọng thể. Người xứ Giê-oóc-gi ca tụng khí trời của núi cao, những tảng
đá sáng rực và nỗi vui bất chợt của một dòng suối óng ánh bạc, vị mát
của nước đóng thành băng, rượu vang cay sẽ tu trong bọc đựng rượu bằng
da dê, những lời thân ái giản dị và những tiếng cuối của câu chào tạm
biệt vọng lại. Người ở thành Leningrad bị sương mù quê hương ám ảnh, nhớ
dòng sông Nê-va rộng và đường bệ như nước Nga đường bệ, nhớ những tượng
bằng đồng tạc những con chiến mã lồng lên, và lá hoa rực rỡ của công
viên mùa hè, nhớ phố phường mà mỗi căn nhà là một trang lịch sử. Người
Mạc Tư Khoa nhớ như thấy lại những phố cũ chạy ngoằn ngoèo lan man như
một hoài niệm, để rồi đổ ra những đại lộ của thành phố mới. Xa nữa là
điện Cơ-rem-lanh, những tháp cổ ngày xưa, dấu hiệu vinh quang của đất
nước Nga và những ánh sao đỏ của ngày mai

Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào dải
trường giang Vônga, con sông Vônga đi ra bể. Lòng yêu nhà, yêu làng
xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc. Có thể nào quan niệm được
sức mãnh liệt của tình yêu mà không đem nó vào lửa đạn gay go thử thách.
Người ta giờ đây đã hiểu lòng yêu của mình lớn đến dường nào, yêu người
thân, yêu Tổ quốc, yêu nước Nga, yêu Liên bang Xô Viết. Điều đó ta đã
hiểu, khi kẻ thù giơ tay khả ố động đến Tổ quốc chúng ta. Ai là kẻ chẳng
cảm thấy, mùa thu qua, điều giản dị này: "Mất nước Nga thì ta còn sống
làm gì nữa?"

[Cách đây 6-7 năm, khi còn là
một học sinh cấp 2, cầm trên tay cuốn sách giáo khoa Ngữ Văn và run rẩy
đọc toàn bộ bài văn trên của I ê ren bua, trái tim tôi lúc ấy bất chợt
thổn thức những nỗi niềm yêu thương đất nước vô tận mà cho đến bây giờ
vẫn không thể nào quên được.

Rồi lớn lên và lơ đãng sống mà thiếu thốn cảm nhận về thế giới xung
quanh, những tác phẩm văn học Xô Viết thời kì sau thế chiến thứ II xây
dựng XHCN đã dạy tôi một lần nữa thế nào là tình yêu tổ quốc:

Rằng: điều đó không có định nghĩa, nó xuất phát từ bầu không khí ta đang
hít thở, từ hiên nhà ta đang nhìn chú cùn tè bậy, từ ánh mắt, tà áo dài
người ta mến thương.

Và bây giờ, tạm gọi là chín chắn nhưng thiếu tự tin nhất trong 17 năm
cuộc đời, tình yêu quê hương vẫn hừng hực trong trái tim tôi, qua lời
giảng của thầy dạy Địa "đối với những người ở miền xứ nóng xa xôi thì
thiên đường là rừng nhiệt đới Việt Nam ta, ta đang sống trên thiên đường
còn than vãn điều gì?", qua lời giảng của thầy Vật Lí "dù gì ta vẫn còn
quê hương" qua chính bản thân "ta sẽ phụng sự tổ quốc khi ra trường"...]